Beroepscode Kinderopvang vergroot zeggenschap en werkplezier

Waarom werkten jullie mee aan de herziening van de beroepscode?

Lonneke: "In de code staan de beroepswaarden en -normen die pedagogisch medewerkers met elkaar delen. Deze beroepsethiek is een belangrijke basis van het beroep.

Als beroepsvereniging van professionals in kinderopvang zetten we ons in voor een sterke beroepsgroep. De beroepsgroep is (mede-)verantwoordelijk voor de verzorging, ontwikkeling en opvoeding van kinderen. Daarom moeten medewerkers ook zelf kunnen meedenken, praten en beslissen over professionalisering van hun vak. De beroepscode draagt bij aan die versterking van hun professionele zeggenschap."

Roelie: ‘En de beroepscode is geen doel op zich. Het is geen boekje met protocollen en regels, het spoort pedagogisch medewerkers aan om samen na te denken over waarom ze doen wat ze doen. Het is een hulpmiddel waarmee professionals zelf nog beter verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun vak.’

Hoe werkt de beroepscode in de praktijk?

Lonneke: "Je pakt de beroepscode erbij als je denkt 'hier wringt iets, dit voelt niet goed'. Vaak gaat dat om een ethisch dilemma, waarbij je moet kiezen wat het goede is om te doen. Iedere keuze heeft voor- en nadelen. Vaak zijn er bij zo’n dilemma allerlei anderen betrokken: het kind of de kinderen, je collega’s, de ouders, de organisatie. Iedere betrokkene heeft een eigen kijk op wat er speelt. De basis van die eigen kijk zijn waarden en normen. Als je daarover het gesprek met elkaar kunt voeren dan is dat - letterlijk - waardevol."

Roelie: "Door de dialoog aan te gaan, ontdek je dat we niet allemaal hetzelfde denken. En dat je jouw keuze dus goed moet kunnen uitleggen. Stel: een kind op de groep heeft koorts, maar het draait al de hele ochtend lekker mee in de groep. Wat is dan het beste voor het kind? En moet je altijd het beleid van de organisatie volgen? Wat is het beste voor de ouders: het kind ophalen of hun werkgever niet teleurstellen?"

"Met een open dialoog waarin je niet oordeelt, onderzoek je samen of wat je doet het juiste is. Dit is leerzaam, omdat je alle perspectieven betrekt. Het geeft ook energie om op deze manier samen bezig te zijn met de praktijk van alledag. Nieuwe inzichten die je krijgt, kunnen ook meegenomen worden in het beleid van de organisatie. Daarmee draagt het bij aan een betere kwaliteit van dienstverlening."

Maar hoe pak je die dialoog aan? En kost dat niet heel veel tijd?

Lonneke: "Er is een spel, Het Kinderopvang Dilemmaspel, ontwikkeld in twee varianten. Een snelle variant waarin je in een half uur kennismaakt met de beroepscode, dilemma’s leert herkennen en oefent met in gesprek gaan erover. En er is een uitgebreide variant waarmee je kennismaakt met hoe je een dilemma goed onderzoekt en hoe je de uiteindelijke keuze onderbouwt. Deze variant duurt ongeveer een uur."

Roelie: ‘Het spel is in een workshop getest door leden van PPINK. Wat opviel is hoeveel dilemma’s pedagogisch medewerkers tegenkomen en hoe lastig die vaak zijn. Als professionals zich alleen daar al meer bewust van zijn dan is dat winst. Ook het oordeelvrij op onderzoek uitgaan met elkaar geeft veel herkenning en begrip. Dat geeft plezier en een gevoel van saamhorigheid. En het inzicht: we hebben echt een vak!’

Hoe heeft PPINK bijgedragen aan de beroepscode?

Lonneke: "Vanaf de eerste conceptversie die geschreven is door ethicus Nada Dijkema heb ik meegelezen en meegedacht. Daarnaast heeft er een feedbackronde plaatsgevonden onder professionals. En er is al snel een klankbordgroep met deelnemers vanuit verschillende kinderopvangorganisaties gaan meedenken. Met name over de voorbeelden in de beroepscode is menig goede discussie gevoerd. Dit zie je aan de herkenbare, actuele voorbeelden, waardoor professionals al snel merken dat de beroepscode echt gaat over zaken die zij dagelijks tegenkomen in hun werk."

Hoe verder met de beroepscode?

Lonneke: "Als PPINK hebben we met Kinderopvang werkt! afgesproken dat we verder gaan met onze achterban informeren en enthousiast maken over de beroepscode. We zullen in 2024 regelmatig een post plaatsen op sociale media. Daarnaast gaan we een aantal bijeenkomsten Het Kinderopvang Dilemmaspel voor pedagogisch coaches organiseren. Ook willen we de verbinding maken met het Kwaliteitskader Kinderopvang, het Expertisecentrum Kinderopvang en het vervolg op de motie over Professionele Zeggenschap bij de wijziging van de Wet Kinderopvang. Dus houd in 2024 onze website in de gaten!"